"SRPSKI DOM" - Sremska Mitrovica

Srpski dom je građevina koja svojim položajem, dimenzijama i stilskim karakteristikama predstavlja jedno od najreprezentativnijih zdanja u gradu. Podignut je 1895. godine sredstvima Srpske pravoslavne crkvene opštine u Mitrovici, a prema projektu Vladimira Nikolića, pridvornog arhitekte patrijarha Georgija Brankovića. Izvođački deo posla je izveo zemunski graditelj Franja Jenč. Zgrada je oblikovana akademski sa elementima neorenesanse i neobaroka. U zavisnosti od potreba i istorijskih okolnosti, u Srpskom domu su bile smeštene različite institucije, najpre Srpska građanska čitaonica i Srpsko pevačko crkveno društvo koje su imale presudan kulturno-prosvetni značaj u istoriji grada. potom se tu smestilo i udružeNje zanatlija, kafana i hotel.

Početkom Prvog svetskog rata u njoj je bio smešten glavni štab austrijske vojske, a u tornju crkve osmatračnica. Prilikom bombardovanja srpske atriljerije, 9. septembra 1914. godine, izbio je požar u kome je teško stradao i Srpski dom. Tom prilikom je uništena kupola. Po završetku rata, zgrada je obnovljena i napravljena je nova kupola u obliku zvona koja je stilski odudarala od preostalog dela građevine. Raskošna, neobarokna kupola koja danas nadvisuje ugaonu rundelu izvedena je tek 90-tih godina XX veka i danas predstavlja prepoznatljiv reper u vizuri grada. Danas su u Domu smeštene institucije kulture (pozorište “Dobrica Milutinović” i biblioteka “Gligorije Vozarović”) i srpska pravoslavna crkvena opština.