„Krajiški biseri“ su takmičarski festival koji neguje tradicionalni način pevanja Srba sa krajiško-dinarskog područja. Jedan od prepoznatljivih oblika krajiškog izvornog pevanja je „ojkanje“ koje se od 2010. godine nalazi na UNESCO-voj listi svetske kulturne baštine.
Sredinom 2012. godine, krajiška izvorna pesma „ojkača“ upisana je i u Nacionalni registar nematerijalnog kulturnog nasleđa Republike Srbije. Zavičajno udruženje Krajišnika „Nikola Tesla“ upisano je kao njen zvanični nosilac, a Festival „Krajiški biseri“ priznat je kao reprezentativan primer dobre prakse zaštite kulturnog nasleđa Republike Srbije
Na „Krajiškim biserima“ učestvuju najbolje izvorne pevačke grupe iz Srbije i zemalja regiona, a osnovni cilj ovog festivala je očuvanje, negovanje i prezentacija izvorne krajiške pesme i prenošenje jedinstvenih vokalnih i vokalno-instrumentalnih oblika na mlađe generacije. Prema propozicijama, pesme se izvode bez muzike ("a kapela") ili uz pratnju nekog izvornog narodnog instrumenta, a izvođači imaju obavezu da budu odeveni u narodnu nošnju. Nastupe pevačkih grupa prati i ocenjuje stručni žiri.
Prvi „Krajiški biseri“ održani su 2003. godine, a za proteklih 20 godina održano je isto toliko festivala. Prvih pet festivala bili su revijalnog karaktera, a od šestog po redu, Festival "Krajiški biseri" prerastao je u takmičarski. Od 2019. godine, za rangiranje pevačkih grupa primenjuje se napredni sistem ocenjivanja sa softverskim računanjem konačnih ocena po posebnom matematičkom modelu koji osigurava objektivnost i relvantnost.
„Krajiški biseri“ postali su prepoznatljiv brend srpske kulturne scene. Na Festivalu se okuplja veliki broj Krajišnika i krajiških prijatelja, koji uz pesmu evociraju uspomene i održavaju životnu nit sa zavičajem. Mlađe pevačke grupe uče od starijih, a festival je postao centralno mesto okupljanja istraživača, etnomuzikologa, književnika, pevača i drugih umetnika koji na „Krajiškim biserima“ usvajaju krajišku pesmu u njenom izvornom obliku. Na taj način, festival ima zaokruženu kulturno-umetničku, istorijsku, naučnu, dokumentacionu (arhivsku) i praktičnu životnu vrednost.
Festival „Krajiški biseri“ realizuje se pod redovnim pokroviteljstvom Opštine Plandište, Ministarstva kulture Republike Srbije i Pokrajinskog sekretarijata za kulturu, javno informisanje i odnose s verskim zajednicama AP Vojvodine.
English
Srpski